تبادل
لینک هوشمند
ایمنی انبار
1. مقدمه
2. احداث انبارها
3. کف انبار
4. سقف انبار
5. طبقه بندی کالا در انبار
6. اصول اساسی در چیدمان کالا
7. وسایل و تجهیزات مورد استفاده در نگهداری کالا در انبارها
8. پالت
1-8. انواع پالت ها
2-8. انواع پالت چوبی
3-8. پالت فلزی
4-8. پالتهای پلاستیکی
5-8. باکس پالت
9. قفسه ها
10. خرک
11. انبارداری کیسه ها
12. انبار کردن بشکه ها و ظروف محتوی مایعات خطرناک
13. ویزگی های انبارهای مواد شیمیایی و سموم
14. تقسیم و طبقه بندی مواد شیمیایی
15. نگهداری و انبار انواع مواد مواد شیمیایی
16. علائم مشخصه برای وسایل و ظروف
17. نکات ایمنی در نگهداری مواد شیمیایی
18. حمل و نقل مواد شیمیایی
19. نکات ایمنی در حمل و نقل مواد شیمیایی
20. ایمنی حمل و نقل دستی و مکانیکی بار
1. مقدمه
انبار محلی برای نگهداری کالا و مواد است.در صنعت برای نگهداری مواد اولیه ، کالاهای نیم ساخته، محصولات یک واحد تولیدی، قطعات یدکی دستگاهها و ماشیت آلات و اجناس اسقاطی و در تجارت به منظور نگهداری اقلام و کالاهای خریداری شده برای فروش از انبار استفاده می شود.
تقسیم بندی انبار بر اساس موارد زیر صورت می گیرد:
1. توع کالای نگهداری
2. چگونگی و ماهیت عملکرد
3. ساختمانی
4. انجام عملیات توسط انسان یا ماشین
انبارها بر اساس نوع کالایی که در آنها نگهداری می شود عبارتند از:
1. انبار کالاهای معمولی
2. انبار مواد قابل اشتعال و انفجار
3. انبار مواد فساد پذیر
4. انبار مواد شیمیایی
5. انبار مواد فله ای
از نظر ساختمانی انبار ها بر سه نوعند:
1. انبار های روباز
2. انبارهای مسقف یا کاملا پوشیده
3. انبار های سر پوشیده بدون دیوار
2. احداث انبارها
1. باید از سطح زمین های اطراف بالاتر باشد .
2. آبگیر و نمناک نباشد .
3. دیوارها و سقف ها بدون استثناء باید از مصالح غیر قابل اشتعال بکار برده شود .
4. کف انبارها باید از بتن مسلح و مقاوم باشد تا در برابر وزن اجسام قابلیت تحمل را داشته باشد.
5. کف انبارها باید دارای شیب ملایم باشد تا در صورت شسشتو آب در محل هایی از آن جمع نشود .
6. فاصله بین انبارها باید به نحوی باشد که به راحتی ماشین های آتش نشانی در حد فاصل بین آنها حرکت کند .
7. درب انبارها باید از جنس فلز و سطح داخلی آن صاف و بدون شکاف باشد .
8. پنجره انبارها باید فلزی و مجهز به حفاظت و تور سیمی باشد .
9. داخل انبارها باید به نسبت حجم آن دستگاه تهویه و هواکش داشته باشد.
10. سیم کشی برق باید توکار و از داخل ولوله های مخصوص انجام گیرد و کلید و پریزها و روشنایی از نوع ضد جرقه باشد .
11. لامپ های روشنایی باید دارای حفاظ با حباب باشد و از دستگاه های حرارتی شعله باز در داخل انبارها نباید استفاده کرد .
12. انبارها باید مجهز به وسائل و ابزار آتش نشانی باشد .
13. فواصل بین هر ردیف از اجناس در انبارهایی که عرض آنها بیش از 20 متر است در نظر گرفته شود .
14. در صورت تردد وسائط نقلیه در داخل انبار اگزوز آن مجهز به فیلتر جرقه گیر باشد .
15. نحوه چیدن بسته ها به روی چیدن آجر به طوری باشد که مهار باشد .
16. فاصله کالاهای دیوار جانبی حداقل 60 سانتی متر باشد .
17. فاصله بین ردیف های کالا باید حداقل 2 متر و ارتفاع آن نباید بیش از 5/4 متر باشد .
18. ارتفاع سقف کالا تا نزدیک ترین روشنایی نباید کمتر از یک متر باشد .
19. استعمال دخانیات اکیداً ممنوع می باشد.
20. مواد ضایع باید از انبار تخلیه شد .
21. آبدرخانه یا محل استراحت در داخل انبار نباشد .
22. هر جنسی جداگانه انبار شود .
3. کف انبار
کف انبار باید نسبت به مایعات غیر قابل نفوذ و دارای سطحی صاق و غیرلغزنده باشد و فاقد هرگونه ترک و شکاف باشد و به راحتی تمیز شود.مقاومت کف انبار نیز در رابطه با نوع کالا و تجهیزات حمل و نقلی که مورد استفاده قرار می گیرند تعیین می شود.
4. سقف انبار
سقف انبار باید به گونه ای باشد که از ورود آب باران به درون انبار جلوگیری کرده و درعین حال در هنگاه آتش سوزی دود و گرمای حاصله را خارج کند.
5. طبقه بندی کالا در انبار
تقسیم بندی انواع کالاهای موجود به گروهها یا دسته هایی که دارای صفات مشترک و یا کاربرد مشترک باشد را طبقه بندی گویند.در انبارها برای نگهداری بهتر، تعیین محل، پیاده سازی سیستم کدگذاری و کنترل موجودی موضوع طبقه بندی کالا اهمیت زیادی می یابد.کالاهای موجود در انبار به توجه به تجانس، حجم کالا، کاربرد آنها، وسایل و امکانات نگهداری و گنجایش انبارها طبقه بندی می شوند.به این معنی که یک گروه اضلی کالا را به یک انبار اختصاص داده و چند گروه فرعی دیگر از آن تهیه می نمایند.
عوامل مهم در استقرار کالا و مواد در انبار ها عبارتند از:
1. میزان مراجعه به انبار
2. هم خانواده بودن اقلام
3. خصوصیات اقلام
6. اصول اساسی در چیدمان کالا
1. قبل از هر چیز، مسیر و جا برای چیدن را انتخاب نمایید.
2. کالاها و مواد ناهمجنس را در کنار هم نچینید.
3. قبل از جا گذاری بار، قفسه ها را خوب بررسی کنید که شکاف ، تیزی و یا ناهمواری نداشته باشد.
4. تمام مواد را در سطح صاف بچینید.
5. اجسام سنگین تر را در نزدیک کف بچینید و اجسام سبک تر را در قفسه های بالاتر قرار دهید.
6. اصل مراجعه به کالا را رعایت نمایید.کالاهایی که همیشه نیاز است در نزدیک افراد انبار شود.
7. هرگز ارتفاع چیدن را تا زیر آبفشان ادامه ندهید.
8. هرگز روی صندلی ، قفسه یا جعبه نیاستید.
9. هرگز کالاها روی قفسه به سمت راهرو بیرون نیاید.
10. احتیاط لازم هنگام باز کردن و بسته بندی کردن را رعایت کنید.
11. هنگام استفاده از طناب، بار را محکم یا شل نبندید.
7. وسایل و تجهیزات مورد استفاده در نگهداری کالا در انبارها
1. نقاله
2. جرثقیل
3. ارابه
4. ماشین های صنعتی
5. پالت
6. باکس پالت
7. ظرف
8. قفسه
9. خرک
8. پالت
پالت سکوی کوچک قابل انتقالی است که برای حمل ونقل و یا ذخیره کردن مواد به کار می رود.جعبه، کارتن، کیسه های مواد بی شکل، لوازم شکستنی، و قطعات سنگین قابل چیدن روی پالت است.
1-8. انواع پالت ها
1. چوبی
2. فلزی
3. پلاستیکی
4. چوبی بیش فشرده
2-8.انواع پالت چوبی
· دو طرفه(از دو طرف قابل حمل است)
· چهار طرفه(از چهار طرف قابل حمل است)
· پالت چوبی یک رو
· پالت چوبی دو رو
مزایای پالت چوبی
· قرار گرفتن مواد با تعادل و پایداری بیشتر روی پالت بواسطه اصطکاک کافی بین سطح و پالت
· لغزش کم تر در کف انبار به هنگام برداشتن پالت توسط لیفتراک
· سبک بودن
· سادگی تعمیر
· ارزان تر بودن چوب
معایب پالت چوبی
1. استحکام کمتر
2. خطر حریق
3. فرسودگی و از بین رفتن هنگامی که در معرض آب و مواد شیمیایی باشد.
4. عمر و دوام کمتر
3-8. پالت فلزی
در ساخت این نوع پالت از قطعات فلزی استفاده می شود که این قطعات یا با هم پیچ و یا جوش می خورند.
مزایا
1. استحلاک کمتری نسبت به پالت چوبی دارد.
2. خطر حریق ندارد.
3. به تعمیر و نگهداری کمتری احتیاج دارد.
4. به راحتی قابل تمیز شدن است.
معایب:
1. بواسطه اصطکاک کمتر بین سطح پایینی پالت و کف انبار در بعضی موارد خطر لغزیدن هنگام برداشت توسط لیفتراک وجود دارد.
4-8. پالتهای پلاستیکی
از مواد پلی استایرن ساخته می شود.این پالتها در مقایسه با پالتهای چوبی و فلزی استحکام کمتری دارند اما برای نواحی مرطوب مناسب هستند.
5-8. باکس پالت
باکس پالت را می توان پالت دیواره دار نامید.در این نوع پالتها حمل و نقل قطعات شکستنی ، غیر مقاوم یا بستهای کوچک امکان پذیر است.
مزایا
1. برای اقلامی که شکل مناسب و هندسی ندارد مناسب است.
2. کاهش خطر سقوط کالا و کاهش حوادث
3. حمل و نقل اقلامی که تعادل ندارند.
انواع باکس پالتها
1. چوبی
2. فلزی
3. پلاستیکی
نکته:استفاده از باکس پالتهای فلزی معمول تر است.
9. قفسه ها
قفسه قاب فلزی است که توسط صفحات و یا تیر های افقی به قسمتهای مختلف تقسیم می شوند.
دلایل استفاده از قفسه ها:
1. استفاده بیشتر از فضای موجود انبار
2. دسترسی سریع به اقلام مختلف
3. افزایش ثبات و پایداری و نظم بیشتر در انبار
10. خرک
برای انبار نمودن اقلام طویل از خرک استفاده می کنند.
11. انبارداری کیسه ها
1. مواد کیسه ای باید از سمت دهانه بسته به طرف تیرک یا دیوار انبار شوند.
2. کیسه ها بطور دقیق و تمیز روی هم قرار بگیرند.
3. از برآمدگی کیسه ها به سمت بیرون اجتناب شود.چراکه ممکن است آسیب ببینند و محتویات آن به بیرون بریزد.
4. احتیاطات فوق در هنگام قرار دادن روی پالت رعایت گررد.
12. انبار کردن بشکه ها و ظروف محتوی مایعات خطرناک
بشکه ها و ظروف خطرناک باید در انبار هایی با خصوصیات زیر نگهداری شوند:
· کف و بدنه انبار از مواد نسوز باشد.
· کف انبار دارای شیب کافی باشد و به حوضچه های مخصوصی وصل شود.
· دیوارهل تا ارتفاع 7.5 سانتی متری و همچنین کف از بتن و مصالح غیر قابل نفوذ ساخته شوند.
· بشکه ها و ظروف باید در سکوهای سیمانی، بتنی، آجری و یا جایگاههای فلزی نگهداری شوند.
· بشکه های محتوی مایعات خطرناک باید در محل خنک نگهداری شوند و سرپیچ این بشکه ها را باید با احتیاط کامل برای تخفیف فشار داخل بشکه باز کرد و دوباره بست و این عمل را هفته ای یک یا دوبار درصورت لزوم تکرار نمود.
· بشکه های خالی را به منظور پر کردن دوبار از مایعات خطرناک انبار می شوند باید دارای خصوصیات زیر باشند:
1. چنانچه پر کردن مایعات قابل اشتعال است ، دارای سرپیچ و یا روپوش محکمی باشد که مانع از خروج بخارات مذکور شود.
2. چنانچه برای پر کردن سایر مایعات غیرقابل اشتعال بکاررود باید قبلا تمیز و خشک شوند.
3. بشکه های خالی را از بشکه های پر جدا نمود.
· چنانچه بشکه های غیر قابل اشتعال باشند، و این بشکه ها غیر قابل مصرف باشند باید آنها را پاره کرده و یا در هم کوبید و غیرقابل استفاده کرد.اما اگر این بشکه ها برای مایعات قابل اشتعال باشند، باید آنها را قبل از خارج کردن از دور، کاملا شسته و خشک نمود.
· بشکه هایی که برای مایعات خطرناک بکار می روند باید قبل از پر کردن از نظر نشت و سایر نقائص بطور دقیق مورد معاینه قرار داد و اگر با مایع دیگری پر می شوند باید با محصول خنثی یا بخار آب یا آب جوش کاملا شسته و خشک نمود و بعد مورد استفاده قرار داد.
13. ویزگی های انبارهای مواد شیمیایی و سموم
انبار شیمیایی به محلی گفته می شود که انواع ترکیبات شیمیایی و سموم به اشکال مختلف گاز ، مایع و جامد در آن بطور موقت نگهداری می شودو به دو دسته انبار کوچک و بزرگ می باشد.انبار کوچک دارای مساحت حداکثر 100متر مربع بوده و عرض راهرو داخل آن کمتر از 1.5 متر نباشد.انبار بزرگ دارای مساحت بیشتر از 100 مترمربع بوده و مجهز به وسایل مکانیکی یا موتوری حمل و نقل باشد.
برای جلوگیری از پیدایش خسارات مالی و جانی، مواد شیمیایی باید طبق اصول و مقرراتی ذخیره و نگهداری شوند.باید مطمئن شد که مواد انبار شده با یکدیگر واکنش نشان نمی دهند و از ورود افراد غیر مسئول جلوگیری شود. بعضی از مواد ممکن است دارای خطرهای گوناگون باشند،مثلاَ بنزن که علاوه بر سمیت، آتش زا و پس از تبخیر و مخلوط شدن با هوا قابل انفجار هم هست، لذا باید هنگام انبار کردن آنها جنبه های مختلف ایمنی در نظر گرفته شود. اقدامات ضروری برای انبارداری جهت یک خاصیت خطرناک ممکن از دیدگاه های دیگر نیز کافی باشد لیکن همیشه این طور نیست و در نتیجه هنگام بر پاکردن انبار و تدوین روشها باید همه خواص خطرناک یک ماده را در نظر گرفت.
14. تقسیم و طبقه بندی مواد شیمیایی
1) موادمنفجره : موادی که می توانند توسط گرما، شعله و سایر مواد آتش زا سبب انفجار شوند و یا اینکه به شوک و اصطحکاک،حساس تر از دی نیترو بنزن هستند،اغلب به صورت تر(خیس) تهیه می شوند. زیرا به صورت خشک و خطرناک بوده، بعضی از آنها در تماس با فلزات، نمکهای بسیار حساس به انفجار را تشکیل می دهند. حتی با لوله های بخار داغ می توانند شعله ور شوند. این مواد قادراند مواد قابل انفجاری را با هوا تولید کنند. در تقسیم بندی (EEC) نشانه یا علامت ماده منفجره، یک بمب در حال انفجار و قید کلمه مواد منفجره می باشد.
طبقه بندی یک ماده به عنوان ماده منفجره همیشه طبق برآورد های آزمایشگاهی انجام نمی گیرد، بلکه قضاوت کلی درباره ی عملکرد آن نیز در نظر گرفته می شود. شاید بهتر باشد که ماده منفجره را به دو نوع تقسیم کرد:
الف- ماده منفجره ای که برای ایجاد انفجار به کار برده می شود.
ب- ماده ای که بدین منظور مورد مصرف قرار نمی گیرد ولی به واسطه خاصیت قابل انفجار بودن خود مخاطراتی را به بار می آورد.
2) مواد سمی : ورود مقدار کمی از مواد سمی به بدن می تواند بیماری مهلک یا مرگ به وجود آورد. ممکن است این خطر با بلعیدن، استنشاق بخار، فیوم، غبارها و در بسیاری از مواقع در اثر تماس پوستی ایجاد شود. بعضی از این مواد اثر جمع پذیری دارند بنابراین اثرات مقادیر کم در تماس های مکرر می تواند خطرناک باشد. باید مسئله حفاظت را جدی گرفت و هر گونه تماس شخصی و یا لباسی را بدون معطلی رسیدگی کرد. در حالتی که پوست با مواد آلی سمی تماس پیدا کرده است نباید آن را با حلال های متداول و یا آب داغ شستشو داد. مواد سمی شامل مواد زیر می باشد:
الف) مواد خیلی سمی، که سبب خطرهای بهداشتی بسیار وخیم حاد یا مزمن و حتی مرگ می شوند.
ب) مواد سمی، سبب خطرهای بهداشتی جدی بصورت حاد یا مزمن می شوند.
پ) مواد زیان آور، دارای خطرات محدود برای تندرستی طبق در نظر (EEC) گرفته جهت این مواد، به این صورت است که یک جمجه و دو استخوان متقاطع را نشان می دهد.
3) مواد اکسید کننده : موادی که در اثر تماس با سایر مواد به خصوص مواد آتش زا، گرمای زیادی تولید می کنند باید دور از مواد آلی و مواد احیا کننده انبار شوند. روش استاندارد شناخته شده ای که درستی آن آزموده شده باشد برای تعیین یک ماده به عنوان اکسید کننده وجود ندارد.
برای قرار دادن یک ماده در این گروه به خواص اکسید کننده ماده فعال به وجود آورنده آن توجه می شود. بطور مثال می توان «پراکسید های آلی» را در نظر گرفت که گرچه در دسته مواد منفجره طبقه بندی نشده اند ولی در اصل هم منفجره طبقه بندی می شوند به دلیل بی ثباتی، و هم اکسید کننده به دلیل داشتن این خاصیت در دستورهای(EEC)، این مواد را با دایره ای که در درون آن شعله ای وجود دارد و کلمه اکسید کننده درج گردیده است، مشخص می نمایند.
4) مواد جامد بسیار آتش گیر : موادی که به آب و یا هوای مرطوب واکنش نشان می دهند و مقادیر زیادی گازهای بسیار آتش گیر خطرناک تولید می کنند. (شامل گازهای بسیار قابل اشتعال پایین تر از 21 درجه سانتیگراد دارند.) این مواد خود به خود یا به دلیلی آتش می گیرند و چنان پیگیر و شدید می سوزند که ایجاد مخاطره می نمایند. (EEC) برای این ماده یک شعله با جمله «فوق العاده قابل اشتعال» را در نظر گرفته است.
5) مواد خورنده : موادی هستند که می توانند نسوج زنده را خراب کنند. در این مورد حفاظت چشم ها و پوست در اولویت قرار دارند. بسیاری از این مواد خورنده می توانند در مدت چند ثانیه پس از تماس، صدمه برسانند. باید وسایل شستسو در دسترس بوده، اگر کسی از آن بخورد فوراَ باید مقدار کافی آب بنوشد. تعدادی از مواد خورنده شدیداَ به آب واکنش می دهند و تعدادی نیز با فلزات معینی، گازهای بسیار آتش گیر تولید می کنند.
6) مواد تحریک کننده (سوزش آور) : شامل مواد جامد، مایع، غبار و بخار هستند که می توانند سبب تورم پوست یا غشای مخاطی و یا تحریک دستگاه تنفس شوند.
15. نگهداری و انبار انواع مواد مواد شیمیایی
الف) مواد منفجره : برای این مواد در کشورهای مختلف مقررات شدیدی از نظر ایمن بودن انبارها و جلوگیری از دزدیده شدن مواد برای مقاصد جنایی وضع گردیده است. انبارها باید از ساختمان دور باشند، تا در صورت وقوع انفجار از خسارات زیاد اجتناب شود. سازندگان مواد منفجره معمولاً دستورهای لازم را برای ساخت بهترین نوع انبار در ارتباط با ماده منفجره ساخته شده، ارائه می دهند.
انبار ها باید از مواد بسیار محکم ساخته شده و درب آنها همیشه (مگر در مواقع استفاده) قفل باشد. در اطراف آنها نباید منبع روغن، گاز، چربی، بنزین و فضولات قابل اشتعال و شعله باز وجود داشته باشد. تهویه انبارها باید خوب و از پیدایش رطوبت و دم جلوگیری شود. از نور طبیعی یا لامپ های الکتریکی قابل حمل باید استفاده شود. کف انبارها باید از چوب یا مواد دیگری که تولید جرقه ننماید، ساخته شود.
ب) مواد سمی : مهر و موم کامل ظروف حاوی این مواد تقریباَ غیر ممکن است و همیشه خطر خروج مواد سمی قابل تبخیر در محیط اطراف وجود دارد. لذا انبارها باید مجهز به تهویه قوی باشند. اگر امکان تجزیه این مواد در اثر حرارت، رطوبت، اسید یا دود اسید موجود باشد، باید آنها در یک محل سرد با تهویه خوب و دور از نور مستقیم خورشید و دور از حرارت و جرقه داد و آنهایی را که ممکن است با یکدیگر واکنش نشان دهند در انبارهای جداگانه نگهداری کرد.
پ) مواد اکسید کننده : این مواد که منبع اکسیژن هستند، احتراق را دامن زده و شدت آتش را زیاد می کنند. عده ای در دمای هوای انبار، اکسیژن متصاعد می کنند و برخی دیگر برای این کار احتیاج به حرارت دارند. اگر ظروف محتوی این مواد آسیب دیده باشد، احتمال اختلاط آنها با مواد قابل احتراق دیگر و ایجاد آتش وجود دارد. لذا باید این مواد را جداگانه انبار کرد. انبار کردن مواد اکسید کننده قوی در مجاورت مایعات، حتی با نقطه اشتعال پایین یا کمی قابل اشتعال بسیار خطرناک است و ایمن تر این است که کلید مواد قابل اشتعال را دور از مواد اکسید کننده جای دهیم. درون انبار باید خنک، مجهز به تهویه و تأسیسات آن در مقابل آتش مقاوم باشند.
ت) مواد قابل اشتعال : محل نگهدای مواد قابل اشتعال باید کاملاَ خنک باشدتا در صورت اختلاط بخار آنها با هوا احتراق ایجاد نگردد. محل نگهداری باید دور از منبع آتش و یا حرارت باشد. اکسید کننده های قوی باید دور از مواد بسیار قابل اشتعال و موادی که ممکن است خود بخود بسوزند، انبار و نگهداری شوند. هرگونه دستگاه یا انشعاب برقی در انبار مایعات فرار باید از نوع ضد شعله بوده و در نزدیکی یا در داخل انبار هیچ نوع چراغ یا شعله باز وجود نداشته باشد.
تاسیسات انبارداری باید دارای اتصال به زمین باشد و بطور دوره ای مورد بازرسی قرار گیرند، تعبیه وسایل آگاه کننده خود کار برای دود یا آتش ضروری است.
ث) مواد خورنده : این مواد ممکن است به ظروف خود آسیب رسانده و در فضای انبار پخش شوند، بعضی از آنها فرار و برخی با رطوبت، مواد آلی و سایر مواد شیمیایی واکنش شدید نشان می دهند. مه و دود اسیدها می تواند مواد ساختمانی و وسایل را خراب کند و به کارکنان آسیب برساند. این مواد را باید خنک و در درجه حرارت بالای نقطه انجماد آنها نگه داشت، زیرا ماده ای نظیر اسید استیک که ممکن است در درجه حرارت نسبتاً بالا منجمد شود، ظرف خود را می ترکاند و پس از اینکه درجه حرارت به بالای نقطه انجماد رسید، به خارج منتشر می گردد. بعضی مواد دیگر اسید پر کلریک علاوه بر قدرت شدید خورندگی، عامل اکسید کننده قوی نیز می باشد و می تواند سبب آتش سوزی و انفجار شود. محل نگهداری مواد خورنده باید با دیوار ها و کف نفوذ ناپذیر از کارخانه و انبارهای دیگر مجزا بوده و دارای خصوصیات زیر باشد :
- کف انبار از مواد مقاوم مانند سیمان سخت، زغال سنگ سوخته یا غیره باشد.
- کف انبار شیب دار و مربوط به محلی برای جمع شدن مواد پخش شده باشد.
- تهویه قوی.
- گاهی لازم است مواد خورنده یا مایعات سمی را در ظروف مخصوص نگهداری کرد، مثلاً اسید هیدروفلوئوریک را باید در ظروف سربی، کائوچویی یا بطری های «سرزین» قرار داد و از ظروف سایر اسیدها دور نگه داشت.
- وسایل کمکهای اولیه (دوش و بطریهای مخصوص شستشوی چشم) باید در دسترس باشد.
16. علائم مشخصه برای وسایل و ظروف
هر نوع ظرف بزرگ و کوچک و وسایل دیگری که مواد خطرناک در آنها نگهداری می شود باید :
1) دارای رنگ ساده و مشخصی باشد.
2) با نصب پلاک محتویات داخل آن شناسانده شود.
3) دستور العمل های لازم برای به کار بردن محتویات آن بنحو بی خطر و بدون زیان همراه داشته باشد.
17. نکات ایمنی در نگهداری مواد شیمیایی
· محل انبار باید به نحوی انتخاب شود که از سه جهت اطراف ساختمان به لحاظ دسترسی خودروهای امدادی و وسایل اطفاء حریق و ارسال وسایل در شرایط اضطراری آزاد باشد.
· راهروی انبار باید عاری از کالا بوده و با رنگ سفید از دو طرف خط کشی و مشخص شده باشد.
· محل انبار می بایستی به نحوی انتخاب گردد که حدال سه جهت اطراف ساختمان به لحاظ دسترسی خودروهای امدادی و وسایل اطفاء حریق و ارسال تجهیزات تضروری در شرایط اضطراری آزاد باشد.
· محل انبار بزرگ می بایست دور از مناطق مسکونی , مدارس فروشگاهها, بیمارستانها, بازار میوه جات, منابع آب آشامیدنی و ذخائر آب احداث گردد. ضمنا احداث این انبارها در مناطقی که سطح آبهای زیرزمینی بالا می باشد ممنوع است.احداث محل انبار باید در مناطقی که سطح آب زیر زمینی بالا باشد ممنوع است.
· دفتر انبار باید جدا از منطقه نگهداری مواد شیمیایی باشد.
· علاوه بر درب اصلی باید دربهای اضطراری در نظر گرفته شود.
· درب باید مجهز به قفل ایمنی و پنجره ها و هواکش ها نیز باید مجهز به حفاظ باشد تا از ورود افراد غیر مسئول ممانعت بعمل آید.
· پنجره ها باید دارای سایبان باشد تا از ورود مستقیم نور خورشید ممانعت بعمل آید.
· کف انبار باید خط کشی و بلوک بندی و شماره گذاری شود و در کنار هر بلوک راهروهایی به عرض حداقل 1 متر جهت جابجایی، بازرسی عبور هوای آزاد در نظر گرفته شود.
· هر بلوک باید حاوی یک نوع محموله با مشخصات یکسان باشد.
· علائم هشداردهند باید در خارج انبار و به زبان فارسی نصب شود.علائمی چون خطر سموم ، آتش زایی و عدم اجازه ورود به افراد غیر مسئول از جمله علائم هشدار دهند مهم است.
· بکاربردن چوب، تخته و پلاسنیک در ساختمان انبار بکلی ممنوع است.
· کف انبار باید از بتن یا سنگ فرش بوده و نسبت به نفوذ مواد شیمیایی غیر قابل نفوذ باشد.همچنین کف آن لغزنده نبوده و فاقد هر گونه ترک یا شکاف باشد.
· زه کشی های فاضلاب انبار مواد شیمیایی باید به گونه ای باشد تا از ورود فاضلاب به درون آبراهها و یا مجاری فاضلاب عمومی جلوگیری شود.
· میزان ذخیره آب مورد نیاز آتش نشانی و همچنین سیم کشی برق و تناسب قطر سیم های برق با بار الکتریکی لازم و نیز کلید ضد جرقه در کلیه ی انبارها بر حسب دستورالعمل ها باید در نظر گرفته شود.
· محوطه انبار باید عاری از پوشال ، مواد خشک و خرده چوب و کاغذ و سایر مواد قابل اشتعال باشد.
· انبار باید با توجه به مواد نگهداری شده مجهز به سیستم اطفاءحریق و مطابق با استانداردهای آتش نشانی باشد.
· روشنایی باید به گونه ای باشد که مواد شیمیایی و سموم موجود در معرض تابش نور مستقیم خورشید قرار نگیرد.
18. حمل و نقل مواد شیمیایی
حمل و نقل این مواد ممکن است در سطح مجتمع، از کارخانه ای به کارخانه دیگر و یا از شهری به شهر دیگر صورت پذیرد. طریقه حمل و نقل بستگی به حالت فیزیکی، خاصیت شیمیایی، مقدار ماده مورد حمل و بعد مسافت بین مبدأ و مقصد، که با توجه به این عوامل وسیله حمل و نقل انتخاب می شود. حمل و نقل مواد پیمانه ای است مثل حمل مواد در داخل ظروف و بشکه ها توسط کامیون، راه آهن، کشتی و غیره و یا پیاپی (پیوسته) است، مانند حمل توسط نوار نقاله و یا لوله ها (خطوط لوله).
بسته بندی : برای اینکه بتوان اجناس را به آسانی بارگیری و باربری کرد باید بسته بندی آنها مناسب با این منظور باشند.
الف- مواد جامد؛ را در بشکه های چوبی یا آهنی که دیواره آن موج وار است، می ریزند. گاهی ممکن است از قبل در پاکت های کوچک کاغذ، ظروف کوچک شیشه ای یا پلاستیکی بسته بندی شده باشند.
ب- مایعات؛ در ظروف شیشه ای، پلاستیکی کوچک و یا در مخازن بزرگ نگهداری و از طریق لوله منتقل می کنند.
پ- گازها؛ در سیلندرهای کوچک و یا در مخازن بزرگ نگهداری شده برای حمل و نقل از طریق لوله عبور داده می شوند.
آموزش کارکنان حمل و نقل : مسئله ویژه در حمل و نقل، تماس پرسنل با مواد شیمیایی می باشد که از خواص مخاطرات و اندازه مجاز آن اطلاع ندارند. این اشخاص بیشتر شامل باربرها، کمک راننده ها، خدمه وسایل پرسنل عامل خط آهن یا جاده، کارکنان انبارها و هرکسی که موقع حادثه دیدن وسیله حمل و نقل و یا بروز هر مسئله ای در معرض خطر قرار می گیرد. همانگونه که کارگران صنایع شیمیایی در مورد مواد خطرناک مسائل ایمنی مربوط به آنها راهنمایی شده اند، کارگران حمل و نقل نیز باید در آن مورد آگهی (مختصر) یابند.
19. نکات ایمنی در حمل و نقل مواد شیمیایی
1) تمام فیلترها و قسمت های اتصال باید طوری ساخته شوند که در موقع عبور قطعات و ذرات ناخواسته، یا بروز آلودگی به هر گونه که باشد سیستم را قفل و از عبور ناخواسته مواد جلوگیری کنند.
2) در جاهایی که گردهای بسیار نرم به وسیله دستگاههای هوایی که قسمتهای فلزی در تمام مسیر انتقال گردد، از نظر هدایت الکتریکی به یکدیگر و به زمین وصل شوند.
3) نباید مواد بسیار مخاطره آمیز از مناطق پرجمعیت عبور داده شوند.
4) عدالت صریح و واضح به جدار بیرونی کامیون چسبانده می شود تا مشخص کننده مخاطره آمیز بودن مواد باشد.
5) اگر مواد شیمیایی مخاطره آمیز از بین دو شهر عبور می کنند، آئین نامه ایمنی وسایل حمل و نقل به همان شدت داخل شهرها در بزرگراه ها نیز اجرا شوند.
6) تمام کامیون ها و وسایل نقلیه برای جابجایی مواد باید مجهز به سیم برق گیر باشند.
7) فاصله کافی برای عملیات انبار کردن و بطور کلی مقررات موضوعه جهت مواد قابل اشتعال و انفجار کاملاً رعایت شوند.
20. ایمنی حمل و نقل دستی و مکانیکی بار
صدمات مربوط به کمر یکی از مشکلات شایع در میان کارکنان انبار است که بواسطه حمل ونقل رخ می دهد.
مهمترین علل آسیب در اعضای بدن عبارتند از:
· چرخش در ناحیه کمر
· دسترسی به بار و بلند کردن بار در ناحیه بالاتر از ارتفاع شانه و قد
· بلند کردن اشیا در وضعیت بدنی بد
· داشتن لبه های سفت و تیز
· نشستن و ایستادن بمدت طولانی
· عدم مهار بار
· و...
محل آسیب ناشی از حمل و نقل و جابجایی بار ناحیه کمر است.
1-20. مخاطرات بار
1. سنگین بودن بار
2. بد حجم بودن بار یا فله ای بودن آن
3. وجود مشکلات چنگش
4. وجود لبه های تیز
5. و...
2-20. مخاطرات محیط کار
1. محدودیت های فضا
2. سطوح یا کف نامناسب
3. اختلاف سطح ها در کف
4. شرایط گرما / سرما و ...
5. وجود باد
6. شرایط نامناسب فیزیکی چون صدا، روشنایی و...
3-20.قوانین بلند کردن بار
· حداکثر وزن مجاز برای بار حدود 23 کیلوگرم توصیه می شود.
· بطور صحیح در جلوی بار قرار بگیرید.
· پا ها را به اندازه عرض شانه باز کنید.
· زانو ها را خم و عضلات شکمی را منقبض کنید.
· از هر دو دست استفاده نمایید
· بار را تا اندازه ممکن به بدن نزدیک کنید
· بار را با پاها بلند کنید نه با کمر(چراکه عضلات پا ها قوی ترند)
· انحنای طبیعی ستون فقرات را حفظ نمایید.کمر را خم نکنید.
· کمر را نچرخانید
· در هنگام قرار دادن بار روی زمین نیز بار را جلوی خود نگه دارید و بهتر است بار را روی میز قرار دهید.درغیر اینصورت بدون خم کردن کمر و فقط با خم کردن پا بار را روی زمین قرار دهید.
4-20. نحوه بلند کردن صحیح بار
منابع:
کتاب مدیریت انبارداری:بابک کاظمی
جزوه آموزشی مرکز تحقیقات و تعلیمات حفاظت و بهداشت کار
